Choć w obecnych czasach zmieniającego się klimatu wielu Polaków doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że wodę trzeba oszczędzać, to nie każdy dokładnie wie jak. Badania ankietowe wykazują, że znamy wiele sposobów na oszczędzanie wody w domu. Jednakże do naszej świadomości, a co dopiero praktyki, nie przedostały się jeszcze triki pomagające ograniczać zużycie wody w ogrodzie.
Zatrzymanie wody w ogrodzie przynosi wiele korzyści nie tylko środowisku, ale także gospodarstwu domowemu. Ogrodnik stosujący zaproponowane w niniejszym artykule sposoby zaoszczędzi zarówno pieniądze, jak i czas. Za to jego ogród stanie się życiodajną oazą dla wielu gatunków zwierząt. Któż nie chciałby, aby przyległe do jego domostwa tereny zielone wyglądały tak pięknie jak z bajki?
1. Inwestycja w zbiornik na deszczówkę
Zbieranie wody deszczowej z powierzchni dachu nie odbija się negatywnie na zasobności ogrodu w wodę. Za to pozwala poczynić zapasy wody odpowiedniej do podlewania roślin na czas suszy. Odciąży to system wodociągowy, a właścicielowi instalacji pozwoli zaoszczędzić w czasie kluczowych, letnich miesięcy.Zbiorniki na deszczówkę wykonane są w bardzo prostych technologiach – nie psują się przez wiele lat. Nie trzeba wkopywać ich w ziemię. Na rynku dostępnych jest wiele modeli, które wyglądają estetycznie i można je podłączyć bezpośrednio do rynny. Ceny zaczynają się od 300 zł. A co z nadmiarem wody?
2. Stworzenie oczka wodnego
Nadmiar wody ze zbiornika na deszczówkę można wpuścić do kanalizacji deszczowej lub oczka wodnego. Wbrew obiegowej opinii, funkcjonalne oczko wodne wcale nie potrzebuje dużej przestrzeni w ogrodzie, ani filtra napowietrzającego (chyba, że planujemy mieć w nim ryby). Nasadzenie wielu roślin filtrujących wodę oraz optymalny poziom nasłonecznienia pozwolą utrzymać wodę w oczku w takim stanie, że z przyjemnością osiedlą się w nim żaby czy ważki. Ptakom za to zapewni dostęp do wody pitnej i możliwość ochłodzenia się w upalne dni.Nawet maleńki zbiornik wodny o głębokości 60 cm, na powierzchni 4 - 5 m2 i łagodnych brzegach zmieni mikroklimat ogrodu na przyjaźniejszy dla wszystkich stworzeń. Obecność zbiornika wodnego w pobliżu domu przyczynia się do obniżenia temperatury otoczenia nawet o kilka stopni, czyniąc skwar bardziej znośnym. Nie jest to jedyne narzędzie obrony przed przegrzaniem dane nam przez naturę.
3. Sadzenie drzew i krzewów
Wydaje się to oczywistym, ale nie zawsze tak jest. Zadrzewienie w ogrodzie nie tylko daje schronienie wielu zwierzętom, ale także cień. Obecność drzew i krzewów wpływa pozytywnie na temperaturę w domu – obniża ją latem, a zimą pomaga ograniczać wyziębienie domu spowodowane wychłodzeniem przez mroźne wiatry. Cień drzew ogranicza parowanie wody z gleby, dlatego w szczególności polecane są drzewa o dużych, rozłożystych koronach, np. dęby, jesiony, klony i brzozy.Co prawda, wiele osób obawia się sadzenia dużej ilości drzew i krzewów z powodu żmudnej pracy sprzątania liści. Dodatkowo obawiają się, że pozostawione na zimę liście zniszczą trawnik, na którego piękny wygląd tak długo pracowali. Na szczęście liście wcale nie muszą zaszkodzić rabatom i trawnikowi.
4. Kompostowanie liści
Kompostowanie opadłych liści jest o wiele lepszym wyborem niż ich palenie, nie tylko w kontekście zatrzymywania wody. Skompostowane liście stają się nawozem o wiele bogatszym w substancje odżywcze, niż popiół z ich palenia. Ponadto taki nawóz wymieszany z glebą poprawia jej strukturę i powoduje, że lepiej zatrzymuje wodę. Kompost jest szczególnie pożądany na glebach przepuszczalnych, piaskowych. Jedyną sytuacją, w której warto spalić liście jest ta, w której mamy do czynienia z chorobą zakaźną drzew – wtedy warto je spalić, aby choroba nie przenosiła się dalej.5. Permakulturowe ściółkowanie rabat
Aby ograniczyć parowanie wody z ziemi oraz wzmocnić korzenie roślin, warto je ściółkować. Świetnie nadaje się do tego celu słoma, ale ze względu na jej ograniczoną dostępność, zwłaszcza w miastach, można wykorzystać zwykłą, niezadrukowaną tekturę. Szary karton zatrzyma wodę oraz nie pozwoli na rozrost chwastów. W przeciwieństwie do agrowłókniny, która wodę zatrzymuje tylko przy powierzchni gleby, ściółkowanie kartonem pobudzi korzenie roślin do rośnięcia w głąb ziemi, a nie na boki. Konsekwencją takiego rozwoju systemu korzeniowego jest zwiększona odporność ściółkowanych roślin na suszę, a co za tym idzie – mniejsze zapotrzebowanie na ich podlewanie latem.6. Wydzielenie łąki kwietnej
Jest to nadal niedoceniana forma ogrodowa. Mieszanki nasion traw i rodzimych polnych kwiatów lepiej poradzą sobie z upałem niż przyciągająca zapylacze rabata kwiatowa. Do tego nie tylko przyciągnie różne pożyteczne i piękne owady, ale także da im schronienie i pożywienie. Niewątpliwą zaletą łąki kwietnej jest to, że wystarczy ją kosić dwa razy do roku: w czerwcu i wrześniu. Dzięki temu sama zatrzyma wodę w glebie wymagając przy tym sporadycznego podlewania, poprawi mikroklimat w ogrodzie i zapewni miejsce do rozwoju motylom. Niestety, ale kosiarki koszą trawę zbyt nisko, aby stworzyć siedlisko dla poczwarek motyli czy schronienie dla chrząszczy biegaczowatych – pogromców ślimaków ogrodowych.W dobie suszy hydrologicznej w Polsce, rozwiązania zaczerpnięte z natury wydają się najprostszym orężem w walce z niedoborem wody. Zaproponowane w artykule rozwiązania są przede wszystkim skuteczne w zatrzymywaniu wody, a przy tym tanie i łatwo dostępne. Serdecznie zachęcamy do wprowadzania ich w swoich zielonych zakątkach, a także do głębszego poznania przedstawionych tu ogólnikowo zagadnień.
Justyna Maserak, EKO-LOGIKA Baborów
Artykuł powstał w ramach projektu „Na zdrowie! Woda”.
